Door Jan van Groesen

De extreemrechtse beweging in de wereld begint het momentum te gebruiken om haar strijd tegen de zogenaamde linkse wereldelite uit te breiden. De beweging, die zich mondiaal laat leiden door waanideeën, leugens en grove overdrijving, probeert inmiddels de acties van de boeren in Nederland tegen het stikstofbeleid van de regering Rutte te omarmen. Veel Nederlandse boeren lijken op dit moment niet te beseffen dat hun acties daarmee worden misbruikt om onder een banier van rechts-radikale opwinding valse sentimenten tegen de overheid op te kloppen. Ingrijpender nog is het, en met onvoorstelbare gevolgen voor de stabiliteit in deze wereld, dat deze extremistische beweging de fundamenten van de westerse democratische instituties aan het slopen is. Steve Bannon, de rechtsextremistische agitator en fluisteraar van Donald Trump, riep gisteren nog met zijn gebruikelijke ophitsende retoriek op om een aanvalsmacht van 4000 “shocktroops” te vormen die de huidige Amerikaanse regering van Joe Biden “steen voor steen” zou moeten ontmantelen.

Voor degenen die de ontwikkelingen in de wereld op de voet volgen is het duidelijk welke rampzalige dreiging er van de rechtsextremistische beweging uitgaat. Voor de grote meerderheid van de burgers in het westen lijkt het echter moeilijk invoelbaar te zijn wat het neerhalen van de democratische waarden voor gevolgen heeft voor de vrede in de wereld. De  waarschuwingen over het verval van instituties waarop menselijkheid is gebouwd, klinken geregeld en al heel lang, maar worden nauwelijks nog gehoord, laat staan dat ze worden geloofd. Dat het plotseling zomaar met onze westerse democratie afgelopen kan zijn en welke rampzalige consequenties dit heeft voor de gemeenschap van volkeren, lijkt de geesten van de burger nog niet te bereiken.

Big lie

De openbare hoorzittingen van de ‘Jan. 6 committee’ in Washington tonen aan dat het in de periode Trump behoorlijk bergafwaarts is gegaan met het ophouden van de waarheid; de leugen lijkt inmiddels in de Amerikaanse politiek gemeengoed geworden. De ‘Big Lie’ van Donald Trump dat hij de verkiezingen van 2020 heeft gewonnen, ondanks overstelpend bewijs van het tegendeel, blijft hij nog steeds uitdragen. De opstand tegen het Capitool was er het directe gevolg van.

In een land waarvan het politieke systeem sinds de vorming van de VS gestoeld is op twee grote politieke partijen, is het voor het democratische bestel onvoorstelbaar dat meer dan 170 Republikeinse leden van het Huis van Afgevaardigden de huidige wettig gekozen president Joe Biden niet erkennen. De vraag dringt zich op of de Amerikaanse democratie de huidige turbulentie kan overleven. Over de midterm-verkiezingen van november (over zetels in Huis en Senaat en over gouverneursposten) wordt nu al rondgeappt dat de uitslag daarvan bij voorbaat niet kan worden vertrouwd.  Twijfel aan de uitslag van de stembus is het begin van radikale structuren die het vredig samenleven van mensen uiteindelijk onmogelijk maken.

We leven in een wereld waarin het populisme welig tiert en waarin op feiten gebaseerde ontwikkeling is vervangen door waanbeelden en leugenachtigheid. Zoals tijdens de coronaperiode in de VS door radikaal-rechts de vraag werd gesteld of wetenschap niet op bedrog berust, stellen de boeren in Nederland inmiddels dezelfde vraag over de stikstofkwestie. Het is in potentie dynamiet voor de wijze waarop men in een samenleving standaarden en normen stelt om met elkaar te kunnen verkeren. De mainstream-media, zowel in de Verenigde Staten als in Europa, hebben gefaald om de burger zodanige maatschappelijke informatie te verstrekken dat deze onderscheid kan maken tussen feit en fictie en minder ontvankelijk is voor desinformatie en bedrog.

Rechtsextremistische beweging

Donald Trump, Steve Bannon en Marine LePen hebben inmiddels hun steun uitgesproken voor de Nederlandse boeren. Het is een volgende stap in de beweging waartoe Bannon, een paar jaar terug toen Trump nog aan de macht was, een rondreis maakte door een aantal West- en Midden-Europese landen om de rechtsextreme beweging in de wereld een grote impuls te geven. Bannon wil een groot, wereldwijd netwerk opbouwen van extreemrechtse politici, journalisten en opiniemakers die een cultuurstrijd aangaan met de linkse, globalistische elite. Deze elite, zo is de radikaal-extremistische boodschap, is de bevolking van de landen aan het onderdrukken en controleren, bijvoorbeeld met grootscheepse vaccinatieprogramma’s, met onnodig milieu- en klimaatbeleid. Het kwade geweten van deze elite huist onder meer in Davos bij het World Economic Forum. Thierry Baudet, fervent aanhanger van het vormgeven van deze extremistische wereldbeweging, twitterde afgelopen maandag : “We zijn ons aan het verbinden. En we gaan jullie verslaan”.

Om dezelfde propagandistische redenen waren de afgelopen weken verslaggevers van extreemrechtse alt-right media uit de Verenigde Staten, uit Canada, uit Engeland en uit Rusland  in Nederland om de boerenacties te verslaan. De voormalige FvD’er en opiniemaakster Eva Vlaardingerbroek verscheen, met een boerenzakdoek om haar hals geknoopt, bij de rechtse Amerikaanse tv-zender Fox News in een uitzending van de rabiate  Tucker Carlson. Conform het leugenachtige imago van de presentator, sprak Vlaardingerbroek over “een verzonnen stikstofcrisis” in Nederland. Het beleid van de regering Rutte omschreef ze als “dat is communisme”.

Mythes

Het rechtse extremisme zoals zich dat nu in de wereld ontrolt, komt voort uit een vorm van emotioneel nationalisme, vermengd met giftige mythes en waanbeelden die de werkelijkheid tarten. Het nationalisme wordt ingezet om de zuiverheid van het eigen land en de eigen cultuur in stand te houden. Als algemene idee wordt uitgedragen dat er een elite is die samenzweert tegen het volk en tegen de traditionele manier van leven.

Desinformatie is een belangrijk instrument van de beweging, vrijwel altijd als uitvloeisel van complottheorieën. Daarvan zijn er vele tientallen in omloop. Complotdenken is overigens niet nieuw; het is zo oud als de mens zelve. Vanuit het verleden zijn er illustratieve voorbeelden te noemen. Het beroemdste daarvan is wellicht dat van de Protocollen van de Wijzen van Sion. Een fictief verslag van een vergadering van joodse leiders, die in 1897 zou hebben plaatsgevonden in Bazel. Deze joodse leiders (wijzen van Sion) zouden bijeen zijn gekomen om de christelijke maatschappij omver te werpen. Ook zouden zij plannen hebben gesmeed voor een joodse wereldheerschappij.

Protocollen

De oorsprong van de Protocollen ligt in een tegen de Franse keizer Napoleon III gericht strijdschrift, getiteld: Dialoog in de hel tussen Montesquieu en Machiavelli. Dit werd geschreven in 1864. Later selecteerde men ongeveer de helft van de tekst van dit geschrift, verving daar overal Napoleon III door joden en Frankrijk door wereld, en voegde er nog een aantal stukken tekst van eigen makelij aan toe. Via een Russische diplomaat kwam de tekst veel later onder de aandacht van de Ochrana, de Russische geheime dienst, die het uitstekend kon gebruiken in zijn politiek om de joden aan te wijzen als zondebok voor de rampzalige toestanden op dat moment in het Russische Rijk.

QAnon

Gedurende de hele 20e eeuw hebben antisemitische bewegingen in Duitsland, Oost-Europa, de Verenigde Staten en in verschillende Arabische landen met grote gretigheid van de Protocollen gebruikgemaakt, ten behoeve van antisemitische maatregelen om “het joodse gevaar in te dammen”.

In het huidige tijdsbestek springt er ook een complottheorie uit, te weten QAnon.           QAnon heeft vele aanhangers van wie er een aantal zitting hebben in het Amerikaanse Congres en inmiddels ook in de Tweede Kamer. Deze aanhangers hebben gemeen dat ze institutionele kennis verwerpen: ze denken dat alle berichtgeving van de media, van regeringen en van academische instellingen vervalst is en daarom niet te vertrouwen.

Tot voor kort was het veel gissen naar de oorsprong van QAnon. Maar uit het eerste empirische bewijs blijkt dat QAnon een mix is van een giftige mythe en een samenzweringstheorie die gelinkt wordt aan tientallen gewelddadige incidenten en die door de Amerikaanse FBI een potentiële terroristische dreiging wordt genoemd. Volgens QAnon was de voormalige president Donald Trump een messias die de wereld zou redden van een pedofiele satanische elite. De eerste berichten van QAnon verschenen in 2017 op het internet en werden ondertekend door ene Q. Lange tijd is gedacht dat Donald Trump zelf die Q was, of zijn vrouw Melania. De New York Times heeft twee maanden terug pas ontdekt dat het om een extreemrechtse website-beheerder in Amerika gaat.

De aanhangers van deze complottheorie geloven dat het onderdeel is van de levensstijl van de elite om kinderen te misbruiken. Uit mails van John Podesta, de chef staf van het Witte Huis onder Clinton, zou gecodeerd blijken dat Bill en Hillary Clinton in een pizzarestaurant in Washington DC een satanistisch pedofielennetwerk runden waarbij jonge kinderen om het leven worden gebracht.

Het is een gevaarlijke theorie die tot de emotie van veel mensen spreekt en uiteindelijk tot pizzagate leidde. Een 28-jarige Amerikaan hechtte zoveel geloof aan het verhaal dat hij zich met een geweer naar het betrokken restaurant begaf en daar een kogel afvuurde. Hier in Nederland kan de burgemeester van Bodegraven erover meepraten. Begin februari 2021 werden op de begraafplaats van Bodegraven grafjes van kinderen bezoedeld die men wilde openmaken om te bewijzen dat ze het slachtoffer van satanistische pedofielennetwerken waren geworden.

Jan van Groesen

27 juli 2022